Donderdag 15 november

Mark Knight, Cambridge Archaeological Unit
De Reuvensspreker van dit jaar leidde de opgravingen op de iconische Must Farm-site in de Fenlands van East Anglia. Wie heeft er niet van gehoord?
Mark Knight, uitgeroepen tot Archaeologist for the Year 2017 bij de Current Archaeology Awards, gaat in op de spectaculaire ontdekkingen. Of, in zijn eigen woorden: The presentation will outline the investigations of the extraordinarily well-preserved Must Farm pile-dwelling settlement found at Whittlesey, Cambridgeshire, UK.
Detailing the site's architecture and material intensity, the talk will describe the contextual and environmental setting of this short-lived settlement. Prominent to the interpretation, are a 'dynamic' set of circumstances that ensured the site's enhanced preservation. Specifically, the settlement was built, occupied and then destroyed by fire in remarkably quick succession. As a consequence, the small fen river that the settlement was built over very soon became a waterlogged burial environment for its fallen superstructure and contents.
The site's brevity and manner of destruction contributed to the coherent nature of its architectural and material remains. It also amplified the magnitude of its material remains by introducing a definitive temporal limit to the spatial patterning. It is perhaps this quality, above all others, that makes the site exceptional, in that it allows us to fully comprehend the scale of occupation, and with this, the use and flow of things in a Late Bronze Age domestic setting.

Voor een goede omgang met erfgoed is het relevant een inschatting te maken van (behoudenswaardige) archeologische resten in de bodem. Het is daarom van belang om in te kunnen schatten hoe diep dergelijke resten liggen, teneinde vast te stellen of ze bedreigd worden door ingrepen. Deze sessie heeft als doel de noodzaak en (on)mogelijkheden van vervaardiging en gebruik van verwachtingskaarten voor diep gelegen archeologische resten en de mogelijkheden van onderzoek van dergelijke resten te bediscussiëren.

Deze sessie behandelt nieuwe onderzoeksmethoden binnen de archeometrie en bioarcheologie. Onderzoekstechnieken die het dieet bestuderen aan de hand van tandsteen en cariës worden geïntroduceerd, daarnaast wordt de potentie van een nieuwe strategie van X-ray en μCT-imaging voor onderzoek naar ijzer toegelicht. Deze technieken zullen aan de hand van verschillende casestudy's besproken worden, gevolgd door een discussie over de toegevoegde waarde en de haalbaarheid van deze methoden binnen het Nederlandse archeologische veld.

Elke archeoloog wordt ooit geconfronteerd met menselijk skeletmateriaal. Hoe ga je hiermee om? Hoe ver kun je gaan in je onderzoek? Bestuderen als archeologisch object of is een andere (be)handelwijze noodzakelijk? Vragen verschillende skeletouderdommen om een specifieke aanpak? Hoe kan menselijk skeletmateriaal gebruikt of misbruikt worden in andere discussies?
Wat is 'right' en wat is 'wrong'? Deze vraagstukken komen aan bod aan de hand van casestudy's in Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika, in de archeologie, de forensische wetenschap en bij de berging van oorlogsslachtoffers.

In de verbeelding van het verleden komt de gehanteerde beeldstijl - van sfeervolle impressie tot exacte digitale reconstructie - voort uit de expertise van de beeldmaker: vorm volgt functie. Het verleden zoals velen zich vervolgens voorstellen, is een keuze in perspectief. In deze sessie volgen uit een analyse van de huidige stijlmiddelen, een praktijkvoorbeeld van hoe beeldvorming onderzoek beïnvloedt en een project waarin onderzoekers en beeldmakers hun bevindingen samenbrengen, aanbevelingen hoe in de toekomst het verleden voor te stellen.

In deze sessie (vervolg van blok 1) wordt een serie voorbeelden van archeologische reconstructies in de praktijk en de daaruit voortkomende inzichten gepresenteerd. Praktijkvoorbeelden als het fysiek reproduceren van de Vlaardingse kano met contemporain ijzertijd-gereedschap, het maken van wetenschappelijke reconstructies van het Romeinse badgebouw in Heerlen en het reconstrueren van Gouda anno 1562 in maquettevorm geven inzicht in perceptie en interpretatie in archeologische reconstructies.

Wetland Archaeology is een uniek type archeologie waarbij onderzoek naar met name het paleo-landschap ons nieuwe inzichten kan bieden in het gebruik door de mens, de bewoningsgeschiedenis en klimaatverandering. Maar benutten wij de potentie die dit type archeologie biedt wel ten volle? Gebruiken wij de juiste onderzoeksmethoden en ontwikkelen wij nieuwe? In deze sessie, met vier lezingen door medewerkers van verschillende bedrijven en gemeenten, wordt gekeken naar de onderzoeksmogelijkheden van wetland archaeology. Tevens zal er ruimte zijn voor discussie.

De kwaliteit en bruikbaarheid van standaard-opgravingsrapporten staan centraal. De kernvraag luidt: in hoeverre kunnen op basis van standaardrapportages synthetiserende verhalen op verschillende schaalniveaus en voor uiteenlopende thema's geschreven worden? De resultaten van een analyse van de ervaringen bij twaalf syntheses, geschreven in het kader van Oogst voor Malta, en aanbevelingen voor het verbeteren van de veldwerk-, onderzoeks-, en verslagleggingspraktijk worden gepresenteerd. Deze vormen uitgangspunt voor een gesprek hierover met de deelnemers aan de sessie.

Acht jaar geleden werden de Caribische eilanden Bonaire, St. Eustatius en Saba bijzondere gemeenten van Nederland. Vorig jaar vond de eerste Reuvensdagen-sessie plaats over archeologie in dit deel van Nederland, met aandacht voor beleid, onderzoek door de Leidse Faculteit Archeologie, onzichtbaarheid van Caribisch Nederlandse archeologie in de 'nationale archeologie' en een inventarisatie van uitdagingen op het gebied van beleid en onderzoek op Saba. Dit jaar bespreken we stappen die genomen zijn om deze uitdagingen aan te pakken en kijken we naar nieuwe ontwikkelingen en ontdekkingen.

Metaaldetectie was lange tijd illegaal maar werd gedoogd; toch werden weinig vondsten gemeld. Sinds 2016 is detectorzoeken onder voorwaarden toegestaan en werd PAN opgericht om vondstmeldingen te faciliteren. Er is veel goeds gebeurd, maar er zijn ook zorgen. Metaaldetectie wordt nog steeds als bedreiging gezien, het aantal meldingen stijgt niet hard. Uit online onderzoek blijkt dat regels nog steeds niet breed worden nageleefd. Hoe kunnen we de samenwerking tussen zoekers en archeologen verbeteren? In deze dynamische sessie volgen korte lezingen, stellingnames en discussie met het publiek elkaar op.

In depots bij gemeenten, provincies, musea en universiteiten liggen archeologische vondsten opgeslagen in dozen, kasten en laden. Waarom en voor wie bewaren we vondsten ex-situ, wie beslist welke vondsten naar het depot gaan en hoe zijn ze weer terug te vinden? In deze prikkelende sessie gaan depotbeheerders, opgravers, onderzoekers en beleidsmakers met elkaar in discussie over het nut van bewaren, regelgeving, selectie en gebruik van collecties. Iedereen wordt uitgenodigd mee te discussiëren en zijn of haar stem te laten horen. Bewaren voor de toekomst is de kern van Malta!

Op 15 juni was de uitreiking van het eerste Jaarboek van de Nederlandse Archeologie. Het Jaarboek is een verzameling van 20 opgravingen uit 2017 die een prachtig inzicht geven in de Nederlandse archeologie. Het boek is geschreven voor het publiek, maar wat is de filosofie hierachter en wat hebben deze opgravingen zelf gedaan aan hun publieksbereik? Tijdens de sessie wordt aan de hand van drie casussen gekeken naar deze vragen. Er zal dieper worden ingegaan op de afzonderlijke opgravingen en hun relatie met het publiek.

De aansluiting van de verschillende opleidingen Archeologie op het archeologische werkveld zorgt regelmatig voor discussies. Welke competenties zijn noodzakelijk? Wat zijn de uitdagingen die de arbeidsmarkt voorziet en (hoe) houden opleidingen daar rekening mee? Hoe kunnen we de (mis)match tussen opleiding en arbeidsmarkt het beste aanpakken? Vertegenwoordigers van de verschillende sectoren binnen de archeologie komen aan het woord, aansluitend discussie.